AA muhabirinin Maliye Bakanlığı verilerinden yaptığı hesaplamaya göre, devlet geçen yıl 389 milyar 440 milyon 772 bin liralık gelir elde etti. 2013 yılında bütçe gelirlerinin yüzde 7,84'lük bölümü Merkez Saymanlığı kanalıyla Hazine'ye aktarıldı.
Merkez Saymanlığı hariç, 2013 yılı bütçe gelirlerinin dağılımında ilk sırada 152 milyar 64 milyon 616 bin lira ile İstanbul yer aldı. 81 ilde toplanan gelirlerin yüzde 39,05'i İstanbul'dan geldi.
Başkent Ankara, 54 milyar 524 milyon 332 bin liralık gelir ile yüzde 14'lük paya sahip olurken, başkenti 41 milyar 443 milyon 276 bin liralık gelir ve yüzde 10,64'lük oran ile Kocaeli izledi.
İzmir, 37 milyar 463 milyon 626 bin liralık gelir ve yüzde 9,62'lik oran ile Kocaeli'nin arkasından dördüncü sırada yer aldı.
Devlete yük olmayan il sayısı 12
Verilere göre devlet, geçen yıl sadece 12 ilde yaptığı harcamanın üzerinde gelir elde edebildi.
Bu illerin başında yer alan İstanbul, kendisine yapılan 17 milyar 545 milyon 320 bin liralık harcamaya 152 milyar 64 milyon 616 bin lira gelirle karşılık verdi. Böylece devletin İstanbul'a yaptığı her 1 liralık harcama, yaklaşık 8,66 lira olarak geri döndü.
İstanbul'un dışındaki kendi kendine yeten iller Ankara, Antalya, Bursa, Hatay, Mersin, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ, Zonguldak ve Kırıkkale olarak sıralandı.
Kocaeli, TÜPRAŞ sayesinde devletin yaptığı harcamanın oransal olarak karşılığını en fazla aldığı il olarak belirlendi. Geçen yıl Kocaeli'ne yapılan toplam harcama 3 milyar 540 milyon 172 bin lira olurken, bu ilden sağlanan gelir 41 milyar 443 milyon 276 bin lira olarak hesaplandı. Bu şekilde Kocaeli, devletin her 1 liralık harcamasına karşılık devlete yaklaşık 11,7 lira kazandırdı.
2013 yılında Ankara'ya 34 milyar 685 milyon 615 bin lira harcama yapıldı. Ankara'dan 54 milyar 524 milyon 332 bin lira gelir elde edildi. Ankara'ya yapılan her 1 liraya karşılık devlet yaklaşık 1,57 lira gelir elde etti. Reel getiri yüksek illerden İzmir'de 37 milyar 463 milyon 626 bin lira, Bursa'da 7 milyar 361 milyon 94 bin lira, Mersin'den 6 milyar 882 milyon 247 bin lira, Antalya'dan ise 5 milyar 462 milyon 859 bin lira kazanç sağlandı.
4 ilden büyük getiri
Bu arada İstanbul, Ankara, Kocaeli ve İzmir, 2013 yılında bütçeye toplam 285 milyar 495 milyon 850 bin lira katkı sağladı.
Böylece geçen yıl 81 ilden toplanan kaynağın yaklaşık yüzde 73,3'ünü bu 4 il sağlamış oldu.
En çok açık veren iller
Verilere göre 2013'de bütçesi en fazla açık veren illerin başında Hakkari yer aldı. Geçen sene devlet bütçesinden Hakkari'ye 1 milyar 323 milyon 450 bin lira verildi. Buna karşılık Hakkari'den elde edilen gelir 46 milyon 859 bin lirada kaldı.
Mardin'e yapılan harcama 1 milyar 842 milyon 440 bin lira olurken, bu ilden elde edilen kazanç da 242 milyon 797 bin lira oldu.
Van, Batman, Iğdır, Niğde, Osmaniye ve Düzce'nin de devlete yaptığı katkı, devletin verdiğinden çok az olan diğer iller olarak sıralandı.
2013 yılında 81 il ve merkezin devlete yaptığı katkı ile bu iller için bütçe harcama tutarları ve gelir harcama getiri oranları şöyle:
İl | İlden elde edilen gelir (bin TL) | İle yapılan harcama (bin TL) | Harcama/getiri oranı (yüzde) |
Merkez | 30.532.420 | 226.489.294 | 13,48 |
Adana | 2.722.567 | 4,014.443 | 67,82 |
Adıyaman | 312.843 | 1.144.679 | 27,33 |
Afyonkarahisar | 614.540 | 1.329.406 | 46,23 |
Ağrı | 215.594 | 1.078.561 | 19,99 |
Amasya | 283.335 | 973.318 | 29,11 |
Ankara | 54.524.332 | 34.685.615 | 157,20 |
Antalya | 5.462.859 | 3.941.869 | 138,59 |
Artvin | 236.385 | 629.983 | 37,52 |
Aydın | 1.166.264 | 2.036.397 | 57,27 |
Balıkesir | 1.634.679 | 2.663.761 | 61,37 |
Bilecik | 229.216 | 482.109 | 47,54 |
Bingöl | 122.316 | 886,219 | 13,80 |
Bitlis | 157.128 | 928.714 | 16,92 |
Bolu | 398.285 | 863.861 | 46,11 |
Burdur | 312.676 | 662.317 | 47,21 |
Bursa | 7.361.094 | 5.229.423 | 140,76 |
Çanakkale | 805.589 | 1.221.582 | 65,95 |
Çankırı | 145.446 | 532.621 | 27,31 |
Çorum | 446.156 | 1.084.247 | 41,15 |
Denizli | 1.348.221 | 1.740.995 | 77,44 |
Diyarbakır | 1.116.648 | 4.464.669 | 25,01 |
Edirne | 791.547 | 1.207.187 | 65,57 |
Elazığ | 565.915 | 2.193.563 | 25,80 |
Erzincan | 202,221 | 750.504 | 26,94 |
Erzurum | 745.366 | 2.800.756 | 26,61 |
Eskişehir | 1.851.189 | 2.415.638 | 76,63 |
Gaziantep | 1.612.848 | 2.386.237 | 67,59 |
Giresun | 351.181 | 1.018.745 | 34,47 |
Gümüşhane | 88.903 | 411.328 | 21,61 |
Hakkari | 46.859 | 1.323.450 | 3,54 |
Hatay | 3.679.916 | 2.460.368 | 149,57 |
Isparta | 520.322 | 1.631.307 | 31,90 |
Mersin | 6.882.247 | 3.471.614 | 198,24 |
İstanbul | 152.064.616 | 17.545.320 | 866,70 |
İzmir | 37.463.626 | 8.586.220 | 436,32 |
Kars | 173.317 | 1.061.733 | 16,32 |
Kastamonu | 518.508 | 1.486.205 | 34,89 |
Kayseri | 2.108.006 | 3.206.650 | 65,74 |
Kırklareli | 421.099 | 679.004 | 62,02 |
Kırşehir | 213.761 | 570.880 | 37,44 |
Kocaeli | 41.443.276 | 3.540.172 | 1170,66 |
Konya | 2.658.681 | 4.612.371 | 57,64 |
Kütahya | 677.082 | 1.122.296 | 60,33 |
Malatya | 716.508 | 1.911.817 | 37,48 |
Manisa | 1.746.486 | 2.038.497 | 85,68 |
Kahraman Maraş | 873.152 | 1.967.523 | 44,38 |
Mardin | 242.797 | 1.842.440 | 13,18 |
Muğla | 1.875.284 | 1.745.356 | 107,44 |
Muş | 149.538 | 927.223 | 16,13 |
Nevşehir | 263.532 | 640.659 | 41,13 |
Niğde | 226.197 | 727.016 | 31,11 |
Ordu | 584.229 | 1.251.727 | 46,67 |
Rize | 524.516 | 885.044 | 59,26 |
Sakarya | 1.088.930 | 1.623.810 | 67,06 |
Samsun | 2.043.340 | 3.528.407 | 57,91 |
Siirt | 167.573 | 985.047 | 17,01 |
Sinop | 160.943 | 528.539 | 30,45 |
Sivas | 579.445 | 1.923.308 | 30,13 |
Tekirdağ | 3.387.417 | 1.331.167 | 254,47 |
Tokat | 399.704 | 1.272.954 | 31,40 |
Trabzon | 1.263.040 | 2.894.563 | 43,63 |
Tunceli | 72.190 | 668.298 | 10,80 |
Urfa | 960.290 | 2.705.325 | 35,50 |
Uşak | 329.774 | 666.111 | 49,51 |
Van | 498.585 | 3.051.709 | 16,34 |
Yozgat | 293.159 | 1.024.347 | 28,62 |
Zonguldak | 1.760.223 | 1.134.472 | 155,16 |
Aksaray | 563.802 | 669.135 | 84,26 |
Bayburt | 48.594 | 260.054 | 18,69 |
Karaman | 134.393 | 561.367 | 23,94 |
Kırıkkale | 943.680 | 797.445 | 118,34 |
Batman | 315.213 | 1.099.491 | 28,67 |
Şırnak | 212.478 | 1.500.853 | 14,16 |
Bartın | 167.218 | 426.306 | 39,22 |
Ardahan | 57.887 | 347.723 | 16,65 |
Iğdır | 86.967 | 498.170 | 17,46 |
Yalova | 385.024 | 428.620 | 89,83 |
Karabük | 312.434 | 580.095 | 53,86 |
Kilis | 72.008 | 320.960 | 22,44 |
Osmaniye | 319.287 | 908.987 | 35,13 |
Düzce | 385.856 | 649.429 | 59,41 |
TOPLAM | 389.440.772 | 407.889.625 | 95,48 |